Kto ma uprawnienia do nadawania stopnia nauczyciela kontraktowego?

Kto ma uprawnienia do nadawania stopnia nauczyciela kontraktowego? Odpowiedź brzmi: stopień nauczyciela kontraktowego nadaje dyrektor szkoły na podstawie przepisów prawa, wydając decyzję administracyjną o charakterze deklaratoryjnym [1]. Jest to pierwszy szczebel w systemie awansu zawodowego nauczycieli i uzyskuje się go z chwilą nawiązania stosunku pracy pod warunkiem spełnienia wymogów przewidzianych w Karcie Nauczyciela [1].

Kompetencje do nadawania stopnia nauczyciela kontraktowego

Uprawnienia do nadania stopnia nauczyciela kontraktowego posiada dyrektor szkoły, który formalnie reprezentuje pracodawcę w placówce oświatowej [1]. Jednocześnie nie ma potrzeby przeprowadzania dodatkowych egzaminów ani powoływania komisji egzaminacyjnej na tym etapie drogi zawodowej.

Kluczowym elementem jest tutaj spełnienie wszystkich wymogów formalnych określonych w Karcie Nauczyciela. Dyrektor szkoły, po nawiązaniu z nauczycielem stosunku pracy i ustaleniu, że wymagania prawne oraz kwalifikacje zawodowe są zachowane, potwierdza ten fakt wydając decyzję administracyjną o nadaniu stopnia nauczyciela kontraktowego. Decyzja ta ma charakter deklaratoryjny, czyli jedynie potwierdza zaistniały już stan prawny [1].

Z procedury wyłączone są organy wyższego szczebla, takie jak organ prowadzący szkołę czy kuratorium, których rola ogranicza się do późniejszych etapów awansu zawodowego nauczycieli.

Podstawy prawne i proces nadania stopnia

Podstawa prawna nadania stopnia nauczyciela kontraktowego wyznaczona jest przez art. 9a ust. 3 Karty Nauczyciela, który stanowi, że nauczyciel z dniem nawiązania stosunku pracy w szkole uzyskuje ten stopień z mocy prawa, jeśli spełnia wszystkie wymogi określone przepisami [1].

Proces przebiega następująco: nauczyciel rozpoczyna pracę, a dyrektor szkoły, po stwierdzeniu spełnienia warunków formalnych oraz wymogów kwalifikacyjnych, wydaje decyzję administracyjną potwierdzającą nadanie stopnia nauczyciela kontraktowego [1]. Ta formalność zamyka pierwszy etap awansu zawodowego nauczyciela. System ten jest bezpośrednio powiązany z relacją zatrudnienia nauczyciela w danej placówce oświatowej [1][2].

Stopień nauczyciela kontraktowego jest warunkiem koniecznym do ubiegania się o dalszy awans zawodowy, m.in. na stopień nauczyciela mianowanego [3].

Warunki i formalności niezbędne do uzyskania stopnia kontraktowego

Oprócz spełnienia podstawowych wymogów, jakimi są odpowiednie kwalifikacje i nawiązanie stosunku pracy, proces uzyskania stopnia nauczyciela kontraktowego wiąże się z odbyciem okresu przygotowania zawodowego (tzw. stażu), który trwa zwykle 3 lata i 9 miesięcy lub w wersji skróconej 2 lata i 9 miesięcy [2][4].

W tym czasie nauczyciel pozostaje pod opieką mentora wyznaczonego przez dyrektora szkoły. Do formalnego nadania stopnia kontraktowego wymagane jest także uzyskanie co najmniej dobrej oceny za pracę w ostatnim roku okresu przygotowania [4]. W praktyce, zarówno początek okresu przygotowania, jak i jego zakończenie, leży w gestii dyrektora szkoły.

Tylko dyrektor szkoły wydaje formalną decyzję o nadaniu stopnia nauczyciela kontraktowego, niezależnie od typu placówki oświatowej, jeżeli nauczyciel spełnił wszystkie wymagania przewidziane przepisami oświatowymi [1][2].

Znaczenie i funkcja stopnia nauczyciela kontraktowego w systemie awansu

Stopień nauczyciela kontraktowego jest pierwszym formalnym stopniem w systemie awansu zawodowego nauczycieli, otwierającym drogę do dalszego rozwoju i możliwości podjęcia procedury uzyskania stopnia nauczyciela mianowanego [3].

Co istotne, uzyskanie tego stopnia jest potwierdzeniem formalnego przygotowania do zawodu, jakości codziennej pracy i spełnienia wszystkich wymogów kwalifikacyjnych [2][4]. System prawny gwarantuje, że uprawnienia do nadawania stopnia nauczyciela kontraktowego pozostają ściśle przypisane do funkcji dyrektora szkoły, jako pracodawcy nauczyciela [1]. Każdy kolejny stopień awansu zawodowego wymaga przejścia przez ten etap i spełnienia zapisanych w przepisach wymagań oraz uzyskania pozytywnej oceny pracy.

Aktualne trendy i zmiany w procedurach awansu

Ostatnie zmiany prawne, wprowadzone m.in. ustawą z 5 sierpnia 2022 r., skracają czas przygotowania zawodowego niektórych grup nauczycieli i podkreślają rosnącą wagę formalnej oceny przygotowania oraz jakości pracy nauczyciela już na wczesnym etapie stażu [2].

W systemie tym widoczny jest trend wzmacniania roli dyrektora szkoły jako decydenta i opiekuna procesu awansu zawodowego, a zarazem odpowiedzialnego za ocenę i przygotowanie kadry pedagogicznej. Formalne potwierdzenie uzyskania statusu nauczyciela kontraktowego przez dyrektora stanowi warunek kontynuacji kariery zawodowej nauczyciela i dalszego podnoszenia jakości pracy w szkole [2][4].

Podsumowanie: kto nadaje stopień nauczyciela kontraktowego?

Stopień nauczyciela kontraktowego nadaje dyrektor szkoły – jest to potwierdzone decyzją administracyjną wydawaną nauczycielowi, który spełnił wszystkie wymagania prawne i formalne wynikające z Karty Nauczyciela [1]. Procedura ta stanowi pierwszy etap awansu zawodowego nauczycieli i jest koniecznym elementem kontynuacji ścieżki rozwoju w zawodzie nauczyciela [2][3][4].

Źródła:

• [1] https://www.portaloswiatowy.pl/awans-na-nauczyciela-kontraktowego/nadanie-stopnia-nauczyciela-kontraktowego-z-mocy-prawa-po-ustaniu-zatrudnienia-20061.html
• [2] https://www.gov.pl/web/nauka/wdrazanie-nowego-systemu-awansu-zawodowego-nauczycieli-w-swietle-przepisow-przejsciowych
• [3] https://www.ire-studia.edu.pl/nauczyciel-mianowany-co-to-znaczy-przewodnik-krok-po-kroku/
• [4] https://www.powiatwroclawski.pl/1239-awans-zawodowy-nauczycieli.html