Jak wygląda szkoła na Ukrainie na co dzień?

Jak wygląda szkoła na Ukrainie na co dzień? Odpowiedź można przedstawić już w pierwszym zdaniu: system edukacji na Ukrainie jest wieloetapowy, zreformowany i oparty głównie na języku ukraińskim, wyróżnia się szeroką cyfryzacją oraz kompleksowym wsparciem psychologicznym i edukacyjnym dla uczniów. Kolejne akapity przybliżają szczegóły codziennego funkcjonowania szkół oraz kluczowe elementy edukacji na wszystkich poziomach.

Struktura i etapy ukraińskiego systemu edukacji

System szkolnictwa na Ukrainie obejmuje trzy podstawowe etapy: szkołę podstawową, średnią niższą oraz średnią wyższą. Obowiązek szkolny rozpoczyna się już w wieku 6 lat i obejmuje wszystkich uczniów bez względu na miejsce zamieszkania. Szkoła podstawowa trwa 4 lata, a po niej uczniowie kontynuują naukę w ramach szkoły średniej niższej przez 5 lat. Ostatni etap stanowi szkoła średnia wyższa, obecnie dwuletnia, która od 2027 roku zostanie wydłużona do trzech lat. Ta wielopoziomowa konstrukcja pozwala na stopniowe wdrażanie uczniów w coraz bardziej zaawansowane obszary wiedzy oraz dłuższy kontakt z edukacją ogólną.

Wprowadzenie reformy edukacji w 2017 roku było punktem zwrotnym. Wydłużenie okresu nauki i zmiany w systemie szkolnym miały na celu przygotowanie uczniów do wymagań współczesnego rynku pracy i wyzwań cywilizacyjnych. To także odpowiedź na potrzebę dostosowania ukraińskiej szkoły do standardów międzynarodowych oraz konieczność wsparcia różnych grup społecznych, w tym mniejszości narodowych.

Język nauczania i dostępność edukacji

Język ukraiński jest podstawowym językiem nauczania w większości placówek edukacyjnych. Uczniowie przynależący do mniejszości narodowych mają zapewniony minimalny wymiar godzin nauki języka państwowego, co umożliwia im płynne funkcjonowanie w społeczeństwie i równy dostęp do wszystkich etapów edukacji. Udział przedmiotów nauczanych w języku ukraińskim wzrasta z każdym kolejnym etapem: w klasach 1–4 wynosi on 20%, w klasach 5–9 sięga do 40%, zaś w klasach 10–12 osiąga poziom 60%. Takie rozwiązanie sprzyja integracji i sukcesywnemu podnoszeniu kompetencji językowych wszystkich uczniów.

Szkoły dbają również o praktyczną stronę nauczania dzięki szerokiemu dostępowi do edukacji zdalnej oraz nowoczesnych, cyfrowych materiałów dydaktycznych. Uczniowie klas 1–9 mogą korzystać z podręczników online oraz materiałów edukacyjnych udostępnianych przez Ministerstwo Oświaty i Nauki oraz Instytut Modernizacji Treści Edukacyjnych. Zdigitalizowane zasoby nauczania są systematycznie rozbudowywane, a różnorodne platformy edukacyjne zapewniają bezpłatny dostęp do wiedzy z dowolnego miejsca. Funkcjonowanie szkół w trybie zdalnym stało się normą, szczególnie w sytuacjach wymagających elastyczności i szybkiego dostosowania do zmieniającej się rzeczywistości.

Codzienność ucznia i organizacja szkoły

Uczniowie szkoły ukraińskiej rozpoczynają dzień od zajęć prowadzonych głównie stacjonarnie lub zdalnie. Wspólna nauka w języku ukraińskim na wszystkich poziomach edukacji rozwija tożsamość narodową i kształtuje umiejętności kluczowe dla rozwoju społeczeństwa obywatelskiego. Programy szkolne uwzględniają zarówno naukę przedmiotów ogólnych, jak i rozwijanie kompetencji społecznych, językowych oraz obywatelskich. Poszczególne etapy nauczania wymagają coraz większej samodzielności uczniów oraz zaangażowania w proces zdobywania wiedzy.

Szkoły w Ukrainie stawiają na dostępność nowoczesnych narzędzi edukacyjnych. Cyfrowe materiały dydaktyczne i platformy online umożliwiają indywidualizację nauczania oraz wspierają wyrównywanie szans edukacyjnych niezależnie od miejsca zamieszkania czy sytuacji rodzinnej. W praktyce przekłada się to na wysoką adaptacyjność systemu edukacji i umożliwia realizację zajęć również w trybie zdalnym, co jest szczególnie ważne w okresach kryzysowych.

Wsparcie i integracja w środowisku szkolnym

Współczesna szkoła ukraińska to nie tylko nauczanie, ale także szerokie programy wsparcia psychologicznego i edukacyjnego. Wiele szkół prowadzi działania skierowane do uczniów, którzy doświadczyli migracji, uchodźstwa lub innych trudnych sytuacji życiowych. Wsparcie psychologiczne odgrywa kluczową rolę w adaptacji uczniów, którzy mogą mierzyć się z wyzwaniami emocjonalnymi oraz traumą wojenną. Mechanizmem szczególnie istotnym jest obecność asystentów dla uczniów z Ukrainy, którzy pomagają w nauce, adaptacji do nowego środowiska i pokonywaniu barier kulturowych.

Kadra oświatowa uczestniczy w szkoleniach z zakresu integracji uczniów z różnym tłem kulturowym. Uczniowie otrzymują specjalistyczną pomoc edukacyjną i psychologiczną, dzięki czemu szkoła staje się miejscem bezpiecznym, otwartym i sprzyjającym rozwojowi. Programy wsparcia są stale rozwijane i finansowane, m.in. w ramach programu Przyjazna szkoła, który zakłada przeznaczenie niemal 500 milionów złotych na wyrównywanie szans edukacyjnych oraz integrację uczniów z Ukrainy w latach 2025–2027. Dzięki takim rozwiązaniom ukraińska szkoła zaspokaja potrzeby społeczności uczniowskiej na miarę współczesnych wyzwań.

Nowoczesność i elastyczność systemu oświaty

Szkoła na Ukrainie angażuje nowoczesne rozwiązania edukacyjne, by sprostać oczekiwaniom dynamicznie zmieniającego się społeczeństwa. System oświaty jest coraz bardziej elastyczny, a szerokie wykorzystanie platform cyfrowych, bibliotek online oraz dostęp do bezpłatnych materiałów edukacyjnych przyczyniają się do lepiej zorganizowanej i skuteczniejszej nauki dla wszystkich uczniów. Praca nauczycieli i kadry administracyjnej wspierana jest przez asystentów oraz dedykowane szkolenia, co przekłada się na efektywną integrację uczniów z różnych środowisk.

Codzienność w ukraińskiej szkole to intensywna nauka, wykorzystywanie cyfrowych narzędzi oraz udział w działaniach rozwijających kompetencje społeczne i emocjonalne. Połączenie tradycyjnych wartości z nowoczesnymi technologiami sprawia, że ukraińska szkoła jest miejscem przyjaznym i bezpiecznym, wspierającym rozwój oraz przygotowującym do wyzwań dorosłego życia.