Jak wygląda matura w Anglii i czym różni się od polskiej? System egzaminacyjny w Anglii oparty na A-levels diametralnie różni się od polskiej matury. Na pierwszy plan wysuwa się indywidualny wybór ścieżki przedmiotowej, skoncentrowany model oceny oraz znacząco odmienne mechanizmy rekrutacji na uczelnie wyższe [1][3][5].
Struktura i przebieg egzaminu A-levels w Anglii
A-levels to brytyjski egzamin kończący naukę w szkole średniej, będący niezbędnym etapem w rekrutacji na studia [1][5]. Struktura edukacji opiera się na dwuletniej nauce wybranych przedmiotów w tzw. sixth form. Charakterystyczne jest, że uczniowie już na początku tego etapu sami decydują o zakresie kształcenia, wybierając zwykle 3–4 przedmioty spośród oferty liczącej od 15 do 25 [1][3][5]. Nie funkcjonuje szeroki program ogólny jak w Polsce.
Dwa etapy egzaminacyjne – AS-level (pierwszy rok) oraz A2-level (drugi rok) – umożliwiają najpierw opanowanie podstaw, a następnie pogłębione studia wybranych dziedzin [1][3]. Wyniki końcowe uzyskiwane są po egzaminach z każdego przedmiotu oddzielnie, najczęściej pod koniec dwuletniego okresu nauki.
Jak oceniane są egzaminy A-levels?
System brytyjski używa ocen literowych od A* (najwyższa) do E (zaliczenie minimalne) [3][5]. Wynik uzyskany z danego przedmiotu jest kompletnie niezależny od innych, a każda ocena jest kluczowa przy aplikacji na uczelnie wyższe [1][3][5].
Różnicę stanowi fakt, że polska matura stosuje próg procentowy – 30% punktów z każdego egzaminu pozwala na zaliczenie [4][6]. W A-level nie funkcjonuje minimalny próg wyrażony w procentach, liczy się osiągnięcie minimum spełniającego oczekiwania danej uczelni.
Egzaminy A-levels obejmują zarówno pytania otwarte jak i zamknięte, a oceny ciągłe mają drugorzędne znaczenie w stosunku do wyniku końcowego. Podobny podział występuje w Polsce, lecz tam równolegle oceniane są zarówno zadania zamknięte jak i otwarte w różnych wariantach [2][4].
Zakres i wybór przedmiotów – Anglia kontra Polska
W Anglii młodzi ludzie koncentrują się na dogłębnym poznaniu 3–4 wyselekcjonowanych przedmiotów [1][3][5]. Znikają egzaminy z obligatoryjnych dziedzin takich jak matematyka czy język ojczysty – wyjątkiem są specjalne ścieżki wymagające ich na studiach.
W systemie polskim maturzysta zobowiązany jest do zdania minimum 6 egzaminów: trzy obowiązkowe – język polski, matematyka, język nowożytny – oraz przynajmniej trzy dodatkowe na poziomie rozszerzonym [4]. Szerszy zakres wiedzy jest podstawowym założeniem polskiej matury i ma bezpośredni wpływ na dalsze możliwości edukacyjne.
Znaczenie wyników dla rekrutacji na studia
Kluczowym elementem systemu A-levels jest jego centralna rola w procesie rekrutacyjnym na uczelnie wyższe w Wielkiej Brytanii [3][5]. Uczelnie wymagają uzyskania określonych ocen z konkretnych przedmiotów, niekiedy tylko z jednego lub dwóch, w zależności od kierunku [1][3][5].
Natomiast w Polsce wynik maturalny jest analizowany w całości, a każda uczelnia czy kierunek może wymagać odpowiednich rezultatów z wybranych egzaminów [4]. Różnice te wpływają na ścieżki kariery oraz stopień indywidualizacji przyszłego kształcenia.
Podsumowanie głównych różnic
Najważniejsze kontrasty pomiędzy maturą w Anglii a polską maturą można sprowadzić do:
- Indywidualny wybór 3–4 przedmiotów w A-levels zamiast szerokiego zakresu egzaminów obowiązkowych w Polsce [1][3][5]
- Dwuetapowy egzamin (AS-level + A2-level) kontra jednolity egzamin końcowy w Polsce [1][3]
- Ocena literowa i silny nacisk na wynik końcowy w Anglii wobec systemu procentowego i progu zaliczenia w Polsce [3][4][6]
- Brak obowiązkowej matematyki czy języka ojczystego w Anglii (poza wymogami kierunków studiów)
- Integralna rola A-levels w dostępie do studiów wyższych na brytyjskich uczelniach [3][5]
Wnioski
Podstawową cechą, która różni maturę w Anglii od polskiej matury, jest poziom indywidualizacji oraz nacisk na specjalizację już na etapie szkoły średniej [1][3][5]. Angielski model pozwala na pogłębione studiowanie wybranych obszarów, podczas gdy system polski bazuje na szerszym przygotowaniu ogólnym. Każdy z tych systemów odpowiada innym wymaganiom i tradycjom akademickim, wpływając na dalsze losy absolwentów.
Źródła:
- https://program-bell.edu.pl/jak-wyglada-matura-w-anglii-system-egzaminow-a-levels/
- https://educat.study/pl/a-levels/
- https://www.elabedu.eu/pl/blog/a-levels/
- https://lagunita.education/blog/matura-2025-przygotowania
- https://pl.wikipedia.org/wiki/A-level
- https://sqlmedia.pl/jak-przelicza-sie-mature-polska-na-punkty-w-uk-usa
Program Bell to dynamiczny portal edukacyjny, który łączy pasję do języków obcych z wszechstronnym rozwojem osobistym. Tworzymy wartościowe treści w sześciu kluczowych obszarach: językach obcych, edukacji, karierze i biznesie, rozwoju osobistym, podróżach i kulturze oraz poradach praktycznych. Nasze motto „Rozbrzmiewamy w wielu językach” odzwierciedla naszą misję tworzenia przestrzeni, gdzie wiedza i rozwój spotykają się z międzykulturowym dialogiem.