Czy dzieci z autyzmem chodzą do szkoły? Tak, dzieci z autyzmem chodzą do szkoły i mają do tego pełne prawo na równi z innymi uczniami. W Polsce uczą się zarówno w szkołach ogólnodostępnych w ramach edukacji włączającej, jak i w szkołach specjalnych, zależnie od swoich indywidualnych potrzeb i możliwości[1][3].
Czym jest autyzm w kontekście edukacji szkolnej?
Autyzm oraz spektrum autyzmu, w tym zespół Aspergera, to obecnie najczęściej występująca niepełnosprawność wśród dzieci i młodzieży objętych edukacją w Polsce[1]. Diagnoza uzyskana przez specjalistów pozwala dziecku otrzymać orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego. Dokument ten uprawnia do objęcia specjalistycznym wsparciem oraz indywidualnego dostosowania procesu edukacyjnego do potrzeb ucznia z autyzmem.
Liczba dzieci z autyzmem w systemie edukacji rośnie dynamicznie, co pokazują statystyki: w roku szkolnym 2015 było 15 553 uczniów z orzeczeniem ASD, w 2019 już 26 143. Według wstępnych danych na rok szkolny 2024/25 to aż 70 823 przypadki[1][3]. W 2022/2023 roku orzeczenie dla zaburzeń ze spektrum autyzmu posiadało 82 199 dzieci i młodzieży[6].
Jak wygląda dostęp do edukacji dla dzieci z autyzmem?
Podstawową formą edukacji dla dzieci z autyzmem w Polsce jest edukacja włączająca. Oznacza to, że dziecko uczy się w szkole ogólnodostępnej razem z rówieśnikami bez niepełnosprawności, jednocześnie korzystając z indywidualnie dobranych form wsparcia. Możliwe jest także kształcenie w placówkach specjalnych lub klasach integracyjnych, zależnie od potrzeb konkretnego ucznia.
Proces edukacyjny obejmuje kilka ważnych etapów:
- Diagnoza w poradni psychologiczno-pedagogicznej lub przez specjalistów (psycholog, psychiatra)
- Uzyskanie orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego
- Stworzenie indywidualnego programu edukacyjno-terapeutycznego (IPET) dla każdego ucznia
- Ciągłe monitorowanie postępów dziecka oraz regularny dostęp do specjalistycznej pomocy w środowisku szkolnym[2]
Wsparcie specjalistyczne i praktyka szkolna
Każde dziecko z autyzmem ma zapewnione wsparcie psychologa, pedagoga specjalnego, terapeuty oraz – w razie potrzeby – asystenta. W szkole prowadzi się zajęcia terapeutyczne, rewalidacyjne i zajęcia z integracji sensorycznej, które wspomagają codzienne funkcjonowanie ucznia w społeczności szkolnej.
System edukacji regularnie rozwija swoje narzędzia do oceny postępów. Od września 2025 r. zostanie wprowadzona w szkołach nowa ocena funkcjonalna, uwzględniająca nie tylko wyniki edukacyjne, ale też funkcjonowanie osoby z autyzmem w środowisku szkolnym i społecznym[2].
Wzrasta też kompetencja nauczycieli i poziom ich przygotowania, jednak wciąż istotnym wyzwaniem pozostaje niedostateczna wiedza na temat autyzmu wśród wybranych członków kadry pedagogicznej oraz ograniczenia architektoniczne budynków szkolnych[1][6].
Bariery i wyzwania w edukacji dzieci z autyzmem
Kluczowe bariery w dostępie i funkcjonowaniu dzieci z autyzmem w szkole to:
- Hałas i nadmiar bodźców w środowisku szkolnym
- Brak wyznaczonych stref ciszy i miejsc do wyciszenia
- Mniejsza ilość czasu na pogłębianie znajomości i relacji rówieśniczych
- Stereotypowe myślenie nauczycieli, nierzadko wynikające z braku odpowiedniej wiedzy i doświadczenia[6]
Współczesna polityka oświatowa i działania MEN kładą nacisk na wdrażanie coraz skuteczniejszych mechanizmów wsparcia, rozwój edukacji włączającej, budowanie empatii i dobrostanu wszystkich uczniów. Kluczowa jest współpraca szkoły, poradni psychologiczno-pedagogicznej, rodziców oraz organizacji wspierających osoby z autyzmem[1][2].
Trendy i przyszłość wsparcia dla uczniów z autyzmem
Coraz większa liczba dzieci z autyzmem w polskich szkołach wymusza konieczność rozwoju metod wsparcia, indywidualizacji kształcenia oraz wdrażania nowych narzędzi diagnostyczno-terapeutycznych. W roku szkolnym 2024/25 autyzm jest najczęstszą niepełnosprawnością uczniów, wyprzedzając inne formy niepełnosprawności jak niepełnosprawność intelektualna czy niepełnosprawności sprzężone[1].
Wzrasta znaczenie finansowania wsparcia dla osób z autyzmem w ramach subwencji oświatowej, a także rola szkolenia nauczycieli oraz podnoszenia ich kompetencji. Trendy jednoznacznie wskazują na rozwój edukacji włączającej, podnoszenie jakości kształcenia i coraz bardziej profesjonalne podejście do integracji i dobrostanu dzieci z autyzmem w systemie edukacyjnym[1][2][3][6].
Podsumowanie
Dzieci z autyzmem w Polsce korzystają z prawa do nauki oraz indywidualnego wsparcia w szkołach ogólnodostępnych i specjalnych. System edukacji jest coraz lepiej dostosowany do ich potrzeb, jednak niezbędne jest dalsze wzmacnianie edukacji włączającej, wsparcia specjalistycznego i kompetencji kadry pedagogicznej. Wprowadzane innowacje, takie jak ocena funkcjonalna, przyczyniają się do podnoszenia jakości kształcenia, choć bariery architektoniczne i organizacyjne wciąż wymagają eliminacji. Obecny kierunek zmian jest korzystny dla dzieci ze spektrum autyzmu i pełniejszej realizacji ich potencjału edukacyjnego[1][2][3][6].
Źródła:
- [1] https://dziecko.medonet.pl/maluch/choroby-wieku-dzieciecego/autyzm-dominuje-w-statystykach-edukacji-wiceszefowa-men-osiem-lat-bledow/ryq1p51
- [2] https://www.edziecko.pl/starsze_dziecko/7,79351,32107609,nowa-ocena-od-wrzesnia-obejmie-czesc-uczniow-powie-jak-radza.html
- [3] https://autyscinarynkupracy.edu.pl/autyzm-w-polsce/
- [4] https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/edukacja/edukacja/edukacja-w-roku-szkolnym-20242025-wyniki-wstepne,21,3.html
- [5] https://effectis.edu.pl/kat/149/autyzm
- [6] https://jim.org/app/uploads/2025/05/Problemy-i-potrzeby-uczniow-neuroatypowych.pdf
Program Bell to dynamiczny portal edukacyjny, który łączy pasję do języków obcych z wszechstronnym rozwojem osobistym. Tworzymy wartościowe treści w sześciu kluczowych obszarach: językach obcych, edukacji, karierze i biznesie, rozwoju osobistym, podróżach i kulturze oraz poradach praktycznych. Nasze motto „Rozbrzmiewamy w wielu językach” odzwierciedla naszą misję tworzenia przestrzeni, gdzie wiedza i rozwój spotykają się z międzykulturowym dialogiem.